«Ἡ Ποιμαντική στήν Ἐνορία» Γ΄ Κληρικολαϊκό Συνέδριο

  

Τήν Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου ἐ.ἔ. στό Πνευματικό Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου πραγματοποιήθηκε τό Γ΄ Κληρικολαϊκό Συνέδριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, μέ γενικό θέμα «Ἡ Ποιμαντική στήν Ἐνορία». Τό Συνέδριο αὐτό ἐντάσσεται στά πλαίσια τοῦ ἐτησίου Ἱερατικοῦ Συνεδρίου πού πραγματοποιεῖ ἡ Ἱερά Μητρόπολη κάθε Σεπτέμβριο, ἀλλά τά τελευταῖα χρόνια καλοῦνται καί λαϊκοί νά τό παρακολουθήσουν, κυρίως θεολόγοι καί συνεργάτες τῶν Ἱερέων στίς Ἐνορίες.

Ἐφέτος κλήθηκαν καί ἀνέπτυξαν πτυχές τοῦ γενικοῦ θέματος ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀδαμάντιος Αὐγουστίδης, Γεν. Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν, μέ θέμα «Ἡ Ποιμαντική στά πλαίσια τῆς ἐνοριακῆς ζωῆς» καί ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀντώνιος Καλλιγέρης, ὑπεύθυνος Γραφείου Ποιμαντικῆς τῆς Οἰκογένειας τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν μέ θέμα «Ἡ ὀργάνωση τῆς ποιμαντικῆς διακονίας τῆς νεότητος καί τῆς οἰκογένειας στήν Ἐνορία».

Μετά τόν ἁγιασμό γιά τήν ἔναρξη τοῦ Συνεδρίου, ὁ Σεβ. Μητροπολίτης κ. Ἱερόθεος ἔκανε μιά γενική εἰσαγωγική ὁμιλία, ἀναπτύσσοντας τούς στόχους τοῦ Συνεδρίου καί ἀναφερόμενος στήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, γιά τά προσόντα τῶν Ποιμένων, κυρίως τοῦ Ἀρχιερέως καί τῶν Ἱερέων, ἀλλά καί κατ' ἐπέκταση τῶν συνεργατῶν τους στήν ποιμαντική διακονία, ὅπως αὐτές οἱ ἀπόψεις καταγράφονται στό βιβλίο τοῦ Ἁγίου «Ποιμαντική», πού ἦταν τά μαθήματα Ποιμαντικῆς πρός χρήση τῶν μαθητῶν τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς, τῆς ὁποίας ἦταν Σχολάρχης καί καθηγητής.

Ὁ Σεβασμιώτατος ἀναφέρθηκε στά πνευματικά προσόντα τῶν Ποιμένων, ὅπως τά ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, στά θρησκευτικά προσόντα, δηλαδή στήν θερμή ἀγάπη πρός τόν Χριστό, στόν ἱερό ζῆλο, στόν φόβο Θεοῦ καί στήν σταθερή καί ζωντανή πίστη, καί στά διανοητικά προσόντα, φυσικά καί ἐπίκτητα. Καί ἐν συντομίᾳ ἀναφέρθηκε στίς σχετικές ἀναλύσεις πού κάνει ὁ ἅγιος Νεκτάριος, μιλώντας, γιά παράδειγμα, γιά τήν διάκριση τοῦ κατ' ἐπίγνωσιν καί τοῦ οὐ κατ' ἐπίγνωσιν ζήλου καί τά γνωρίσματα τοῦ καθενός, γιά τό «ἀντιληπτικόν», τήν «ἑτοιμότητα τοῦ πνεύματος» καί τόν «νοῦ τόν διοικητικόν». Τόνισε ὁ Σεβασμιώτατος τήν διάκριση τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, πού ἀντιμετωπίζει σφαιρικά τά θέματα καί ζητᾶ ἀπό τούς ποιμένες νά εἶναι ὁλοκληρωμένοι, ὥστε νά μποροῦν νά ἀνταποκρίνωνται στίς ὑψηλές ἀπαιτήσεις τῆς ποιμαντικῆς.

Μετά τήν εἰσαγωγική ὁμιλία τοῦ Σεβασμιωτάτου τόν λόγο ἔλαβε ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀδαμάντιος Αὐγουστίδης, ὁ ὁποῖος μίλησε γιά τήν ὀργάνωση τῆς Ἐνορίας καί τίς προδιαγραφές τῆς ἐνοριακῆς ζωῆς, μέσα στήν ὁποία ἀναπτύσσεται ἡ ποιμαντική, τονίζοντας ὅτι ἡ Ἐνορία δίνει μιά συγκεκριμένη πρόταση ζωῆς, αὐτή τῆς κατά Χριστόν ὑγείας καί τῆς θεώσεως. Χρησιμοποίησε τό παράδειγμα τῆς ἀρτηριοσκλήρυνσης, γιά νά δώση τήν θεραπευτική ἀντιμετώπιση τῶν διαφόρων προβλημάτων πού ἀναφύονται, σέ τρία ἐπίπεδα–στάδια: στό ἐπίπεδο τῆς πρόληψης, τῆς θεραπείας καί τῆς ἐπανόρθωσης, ἀναφέροντας συγκεκριμένα παραδείγματα. Γιά τόν Ἱερέα τόνισε ὅτι πρέπει νά εἶναι ποιμένας καί ὄχι ἁπλῶς λειτουργός-τελετουργός, νά ἀσχολῆται μέ τήν κατήχηση καί κυρίως τήν κατήχηση τῆς οἰκογένειας, νά φροντίζη ὥστε ἡ Ἐνορία νά λειτουργῆ συνοδικά καί ὄχι κληρικοκεντρικά, νά παρουσιάζη στούς ἐνορίτες τήν Ἐκκλησία ὡς μάνα καί ὄχι ὡς «διευθύντρια». Γενικά, ἡ ἐνοριακή ζωή συνδέει τήν λατρεία μέ τήν διακονία καί ρίχνει τό βάρος τῆς ποιμαντικῆς διακονίας κυρίως στήν πρόληψη, καί ἄν αὐτή δέν ἐπιτευχθῆ τότε στήν θεραπεία καί ἀποκατάσταση.

Παράλληλη καί συμπληρωματική τῆς πρώτης εἰσήγησης, ἦταν ἡ εἰσήγηση τοῦ π. Ἀντωνίου Καλλιγέρη, ὁ ὁποῖος ἑστίασε στό θέμα τῆς ποιμαντικῆς τοῦ γάμου καί τῆς οἰκογένειας, μέσῳ τῆς ὁποίας φέρνει καρπούς καί ἡ κατήχηση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων. Καί αὐτό, γιατί σήμερα παρατηροῦνται δύο σημαντικές καταστάσεις: πρῶτον, ἡ οἰκογένεια δέν εἰσάγει πλέον τά παιδιά στήν ἐκκλησιαστική ζωή, ὅπως γινόταν παλαιότερα, καί δεύτερον, δέν ὑφίσταται ἐν πολλοῖς σήμερα γάμος, ἀλλά μόνον οἰκογένεια, γι' αὐτό καί συναντᾶμε πολύ συχνά παιδιά χωρίς οἰκογένεια καί οἰκογένειες χωρίς γάμο.

Εἶπε ἀκόμη ὅτι ἡ κρίση στήν κατήχηση τῶν νέων πιθανῶς σημαίνει ἀπώλεια τῆς ἐπαφῆς μας μέ αὐτούς. Πρότεινε δέ δύο σημαντικούς ἄξονες γύρω ἀπό τούς ὁποίους μπορεῖ νά ἐργασθῆ ὁ κατηχητής: τήν ἱστορική συγκυρία καί τήν κατάσταση τῆς κοινωνίας, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος καί ὁ νέος ἀναζητοῦν, διψοῦν τόσο γιά νόημα ζωῆς ὅσο καί γιά ἀγάπη-κοινότητα-ἑστία. Ὁ σημερινός νέος εἶναι ἀνέστιος καί ἡ Ἐνορία πρέπει νά λειτουργῆ ὡς ἑστία, ὡς συγκροτημένη κοινότητα ἀγάπης. Μέσα στήν Ἐνορία οἱ διάφοροι τομεῖς ποιμαντικῆς ἐργασίας πρέπει νά λειτουργοῦν ἑνιαῖα καί ὄχι ἀνεξάρτητα ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον. Ἔτσι, δέν ξεχωρίζουμε τήν μέριμνα γιά τούς γονεῖς ἀπό τήν μέριμνα γιά τά παιδιά.

Χρησιμοποιώντας δέ ὁ ὁμιλητής συγκεκριμένες στατιστικές καί γεγονότα ἔδωσε πολύ πρακτικές προτάσεις γιά τόν τρόπο προσέγγισης καί ποιμαντικῆς τῶν γονέων καί διά μέσου τῶν γονέων καί τῶν παιδιῶν τους. Γιά παράδειγμα, μίλησε γιά τήν ἀξιοποίηση τῶν δέκα περιπτώσεων πού θά ἀπευθυνθῆ μιά μητέρα στόν Ἱερέα ἀπό τήν αἴτηση ἄδειας γάμου μέχρι τήν βάπτιση τοῦ παιδιοῦ της, κ.ἄ.

Οἱ εἰσηγήσεις προκάλεσαν τό ἐνδιαφέρον τῶν ἀκροατῶν, Κληρικῶν καί λαϊκῶν, τό ὁποῖο ἐκφράσθηκε μέ πολλές ἐρωτήσεις, ὅπως:
–Τί θά ἀπαντούσατε σέ γονεῖς τῶν ὁποίων τά παιδιά τούς ζητοῦν νά μάθουν πολεμικές τέχνες; –Πῶς θά μπορούσαμε νά προσεγγίσουμε τούς μαθητές τοῦ Λυκείου πού δύσκολα ἔρχονται στό Κατηχητικό; –Πῶς ἀντιμετωπίζουμε ζευγάρια πού συζοῦν ἤ καταλήγουν στόν πολιτικό γάμο; –Πῶς ἕνας ἄγαμος Ἱερέας μπορεῖ νά συμβουλεύση ἕνα ζευγάρι καί νά κατανοήση τά προβλήματα πού μπορεῖ νά προκύψουν; –Ποιά ἡ ἄποψή σας γιά τήν ἁπλοποίηση τῆς γλώσσας στήν λατρεία καί τίς ἀκολουθίες καί στά ἀποτελέσματα μιᾶς τέτοιας κίνησης στά θέματα πού συζητοῦμε; –Μήπως τό πρόβλημα δέν εἶναι ἡ λειτουργική γλώσσα, ἀλλά ἡ ἄρθρωση, ἡ καθαρότητα τῆς φωνῆς καί ἡ συναίσθηση τῶν ὅσων λέγονται; –Στόν τομέα τῆς πρόνοιας τῶν ἐνοριῶν ὑπάρχουν οἰκογένειες καί μοναχικοί ἄνθρωποι πού εὐεργετοῦνται ὑλικά ἐδῶ καί πολλά χρόνια, ἀλλά δυστυχῶς τούς περισσότερους δέν τούς βλέπουμε στήν Ἐκκλησία· μήπως κάτι δέν κάνουμε καλά; –Μήπως πρέπει ἡ Ἐκκλησία νά «ἀνοιχθῆ» μέ ἐνημέρωση πρός τούς ἀνθρώπους πού δέν γνωρίζουν στοιχειώδη πράγματα τοῦ ἐγγάμου βίου; –Μπορεῖτε νά μᾶς κάνετε κάποιες προτάσεις καλύτερης ἀξιοποίησης τοῦ Νεανικοῦ μας Κέντρου; –Ποιά ἡ στάση μας στήν πολλές φορές ἐκφραζόμενη χρηστική ἀντίληψη τῶν γονιῶν, πού ζητοῦν ἀπό τό κατηχητικό νά τούς προσφέρη «χρήσιμα», «μετρήσιμα» ὀφέλη γιά τά παιδιά τους; –Ὅταν ὁ Ἱερέας ἤ ὁ Κατηχητής ἤ ὁλόκληρη ἡ Ἐνορία δείχνη σημεῖα κοπώσεως καί στασιμότητος, μέ ποιόν τρόπο γίνεται ἡ ἐπανεκκίνησή της καί ἡ ἀναζωογόνησή της; κλπ.

Οἱ δύο ὁμιλητές ἀπήντησαν μέ γνώση καί ἀπό τήν πείρα τους ἐπί τῶν θεμάτων, μέ ἐνάργεια καί γλαφυρότητα, διανθίζοντας τόν λόγο τους μέ πολλά στοιχεῖα καί παραδείγματα, δίνοντας πολλές ἄλλες προεκτάσεις τοῦ κεντρικοῦ θέματος μελέτης τοῦ Συνεδρίου, ἐνῶ τήν συζήτηση συντόνιζε ὁ Σεβασμιώτατος καί ἐξέθετε τίς ἀπόψεις του.

Ὁ Σεβασμιώτατος κλείνοντας τό Γ΄ Κληρικολαϊκό Συνέδριο εὐχαρίστησε τούς εἰσηγητές γιά τήν σημαντική βοήθειά τους πρός τήν ἐκπλήρωση τῶν στόχων τοῦ Συνεδρίου, ἀφοῦ σκοπός τῆς ἐπιλογῆς τοῦ θέματος καί τῶν ὁμιλητῶν ἦταν ἡ παρακίνηση τῶν Ἱερέων καί τῶν συνεργατῶν τους γιά ποιμαντική δράση, ἡ ἀποδίωξη τοῦ ἐφησυχασμοῦ καί ἡ παρότρυνσή τους πρός τήν καθημερινή βελτίωση τῶν ποιμαντικῶν ὑπηρεσιῶν τους πρός τόν λαό. Ὁ Σεβασμιώτατος τόνισε τήν ἀνάγκη τῆς κινητοποίησης ὅλης τῆς Ἐνορίας πού πρέπει νά λειτουργῆ ὡς θεραπευτική κοινότητα καί οἰκογένεια. Εἶπε χαρακτηριστικά ὅτι «κάθε φορά πού κτυπᾶ ἡ καμπάνα, ἔρχονται στήν Ἐνορία πληγωμένοι καί πρέπει ἐμεῖς νά τούς βοηθᾶμε». Ὀφείλουμε, εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος, νά εἴμαστε ἐφευρετικοί στήν ἀγάπη καί νά ἀναζητᾶμε καθημερινῶς αὐτούς πού ἔχουν τήν ἀνάγκη τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία θά τούς μαθαίνη τήν προσευχή καί θά προσφέρη ἐσωτερική εἰρήνη, νόημα ζωῆς, πληρότητα καί φιλανθρωπία.

Ἄς σημειωθῆ ὅτι πρίν λίγες ἡμέρες εἶχε πραγματοποιηθῆ καί ἡ Συνάντηση τῶν Κατηχητῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, κατά τήν ὁποία ἐπίσης ὁ Μητροπολίτης ζήτησε ἀπό τούς Ἱερεῖς καί τούς συνεργάτες τους στήν κατήχηση νά εἶναι ἐφευρετικοί στήν προσέγγιση τῶν νέων καί τῶν παιδιῶν καί νά μήν ἐφησυχάζουν, γιατί ὑπάρχει μεγάλη ἀνάγκη καί μεγάλη ἀναζήτηση. Καί πολλές φορές πίσω ἀπό τήν φαινομενική ἀδιαφορία τῶν νέων καί τήν ἐκ μέρους τους ἀπόρριψη τῆς Ἐκκλησίας κρύβεται μιά ἀνεστιότητα καί μιά ἀναζήτηση τῆς ἀληθινῆς ζωῆς.
Ι.Κ.

© 2013 Ἱερά Μητρόπολις Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου.